گزارش‌ها حاکی از آن است که ایالات متحده قصد دارد محدودیت‌های صادرات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی از شرکت‌های بزرگ مانند انویدیا به کشورهای مالزی و تایلند را تشدید کند.
هدف از این اقدام، جلوگیری از انتقال غیرمستقیم این تراشه‌ها به چین است؛ اقدامی که باعث نگرانی در میان صنایع و کسب‌وکارهای منطقه، به‌ویژه در حوزه سرمایه‌گذاری مراکز داده و توسعه هوش مصنوعی، شده است — دو حوزه‌ای که به‌شدت به تراشه‌های پیشرفته متکی هستند.
کریانکرای تیانوکول، رئیس فدراسیون صنایع تایلند (FTI)، گفت: آخرین اقدامات آمریکا، ریشه در جنگ تجاری دارد که در دوران دولت اول دونالد ترامپ آغاز شد و تا دولت جو بایدن ادامه یافته است.
او خاطرنشان کرد که هدف اصلی این محدودیت‌های صادراتی، جلوگیری از انتقال فناوری‌های پیشرفته و تراشه‌های قدرتمند به کشورهای «رقیب» مانند کره شمالی، ایران و به‌ویژه چین است.
قانون «تراشه‌ها و علوم» آمریکا (Chips and Science Act) دقیقاً با همین هدف تدوین شد و این اقدامات تحت شعار «دوباره آمریکا را بزرگ کنیم» شدت یافته‌اند.
آخرین فشارها پس از آن صورت گرفت که مقام‌های آمریکایی بررسی‌های بیشتری درباره چگونگی استفاده پلتفرم‌های متن‌باز چینی — مانند DeepSeek — از تراشه‌های انویدیا انجام دادند، با وجود اینکه این تراشه‌ها شامل ممنوعیت بوده‌اند.
تحقیقات نشان داده‌اند که ممکن است این تراشه‌ها از طریق کشورهای ثالثی که آن‌ها را مستقیماً از آمریکا وارد کرده‌اند، به چین راه یافته باشند.
کریانکرای افزود:
«آمریکا می‌داند که تایلند و مالزی حجم زیادی از فناوری‌های پیشرفته را وارد می‌کنند، به همین دلیل نظارت‌ها و کنترل‌های بیشتری اعمال شده است. این شبیه به تلاش آمریکا برای مقابله با صادرات مجدد و دور زدن تعرفه‌ها است، اما در این مورد تمرکز بر کنترل مستقیم صادرات از مبدا آمریکاست.»
او همچنین تأکید کرد که این محدودیت‌های پیشنهادی آمریکا بر فعالیت مراکز داده تأثیری نخواهد داشت، زیرا موضوع صادرات مجدد به آن‌ها مربوط نمی‌شود. حتی سرمایه‌گذاری‌های کلان فناوری اطلاعات — از جمله پروژه زیرساخت بلندمدت AWS (آمازون وب‌سرویس) در تایلند که صدها میلیارد بات ارزش دارد — همچنان ادامه خواهند یافت.
کریانکرای توضیح داد:
«تا زمانی که تراشه‌های وارداتی واقعاً برای استفاده داخلی به کار روند، مشکلی وجود ندارد. مشکل زمانی پیش می‌آید که این واردات برای ارسال به مقاصد دیگر استفاده شوند.»
او تأکید کرد که ایالات متحده توانایی شناسایی چنین مواردی را دارد و با شدت بیشتری این اقدامات را در زمینه واردات و صادرات اجرا می‌کند. «سیاست ترامپ ۲.۰ تهاجمی‌تر است و هدف آن بستن تمام راه‌های دور زدن قوانینی است که سال‌ها مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند.»
ماتریکس چونگ، مدیر کل شرکت Advantech (Thailand) و مدیر منطقه‌ای کسب‌وکار در بخش خدمات، نیز این نگرانی‌ها را تکرار کرد. او توضیح داد که ریشه مشکل در کشف آمریکا از انتقال تراشه‌های هوش مصنوعی پیشرفته از برخی کشورهای آسه‌آن به چین است — و همین موضوع باعث شده تا واشنگتن اقدامات پیشگیرانه و حتی احتمالی برای تصویب قانون جدید در این زمینه طراحی کند.
چونگ گفت، چه آمریکا این ممنوعیت صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی را به‌صورت ارتقاء سیاستی یا قانون الزام‌آور اعمال کند، احتمال انجام آن بسیار بالاست.
او هشدار داد که پیامدهای این تصمیم ممکن است شامل کمبود تراشه‌های دارای قابلیت هوش مصنوعی در هر دو کشور تایلند و مالزی باشد — مگر آنکه این دو کشور با اعمال شرایط سختگیرانه و تدابیر حفاظتی برای جلوگیری از نشت فناوری موافقت کنند.
این امر نیازمند تدوین چارچوب‌های جامع نظارتی و سیاست‌های ملی خواهد بود تا ایالات متحده را متقاعد کند که صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی برای استفاده داخلی در این کشورها همچنان ایمن باقی خواهد ماند.
در صورت تصویب رسمی این محدودیت‌ها، تأثیر فوری آن‌ها ممکن است همچنان محدود باشد. زیرا ایالات متحده اجازه راه‌اندازی مراکز داده در خارج از کشور را که از لحاظ مقیاس از مراکز داخلی بزرگ‌تر باشند، نمی‌دهد. برای مثال، تایوان یک ابرمرکز هوش مصنوعی برای استفاده داخلی توسعه داده، اما این مرکز هنوز در مقیاسی کوچک‌تر از نمونه‌های آمریکایی باقی مانده است.
به همین ترتیب، هرگونه پروژه مرکز داده متمرکز بر هوش مصنوعی در تایلند نیز به‌احتمال زیاد دارای مقیاسی محدود خواهد بود؛ چراکه شرکت Nvidia در حال حاضر با محدودیت ظرفیت تولید مواجه است. در نتیجه، این شرکت ناچار است تخصیص تراشه‌ها را برای مشتریان دارای تقاضای بالا اولویت‌بندی کند — که بیشتر آن‌ها در ایالات متحده مستقر هستند.
با در نظر گرفتن این محدودیت‌ها، سرمایه‌گذارانی که قصد راه‌اندازی زیرساخت‌های مرتبط با هوش مصنوعی در تایلند را دارند، ناگزیر باید چالش‌های احتمالی در زمینه تأمین تراشه‌های هوش مصنوعی یا تراشه‌های پیشرفته از تامین‌کنندگان آمریکایی در آینده را مد نظر قرار دهند.
جریپورن جارکورنساكول، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل گروه شرکت WHA، اطمینان داد که مشتریان این شرکت تحت تأثیر نگرانی‌های مربوط به کنترل صادرات آمریکا قرار نخواهند گرفت؛ زیرا این مشتریان، مصرف‌کننده نهایی هستند — به این معنا که خودشان از تراشه‌ها استفاده می‌کنند و آن‌ها را مجدداً صادر یا به فروش نمی‌رسانند.
او گفت: «در هنگام تأسیس یک مرکز داده، عوامل فنی متعددی در نظر گرفته می‌شود. سفارش‌ها براساس مشخصات دقیق برای استفاده واقعی در مراکز داده ثبت می‌شود — نه برای فروش مجدد یا صادرات غیرمستقیم.»
وی افزود که برخی از این سفارش‌ها حتی از سوی شرکت‌های آمریکایی فعال در تایلند انجام می‌شود.
ناریت تردستیراسوکدی، دبیرکل هیئت سرمایه‌گذاری تایلند (BOI)، نیز در این خصوص اظهار نظر کرد و گفت که گفت‌وگوها با ذینفعان مرتبط نشان داده که چارچوب پیشنهادی آمریکا همچنان فاقد شفافیت است. برای مثال، هنوز مشخص نیست که آیا این محدودیت‌ها تنها بر مراکز داده متعلق به چین در تایلند اعمال خواهد شد یا شامل تأسیسات متعلق به سرمایه‌گذاران کشورهای دیگر نیز خواهد بود.
علاوه بر این، مدل‌های دقیق تراشه‌هایی که تحت کنترل صادرات قرار می‌گیرند نیز هنوز مشخص نشده‌اند. او گفت: «همه تراشه‌ها مشمول این اقدامات نیستند، بنابراین در حال حاضر ارزیابی کامل میزان ریسک یا تأثیرات ممکن دشوار است.»
