طبق مصوبه هیئت دولت در پایان سال ۲۰۲۴، خانوارهایی در بانکوک که زباله‌های خود را تفکیک نکنند، هزینه جمع‌آوری زباله ماهانه آنها سه برابر خواهد شد – از ۲۰ به ۶۰ بات.
این اقدام، تغییر بزرگی در سیاست مدیریت پسماند بانکوک به حساب می‌آید؛ تغییری از رویکرد داوطلبانه به رویکرد مبتنی بر قانون و مقررات. اگرچه هنوز برای قضاوت درباره میزان موفقیت این طرح زود است، اما روشن است که اجرای مؤثر آن به مشارکت شهروندان بستگی دارد.
در سال ۲۰۱۷، بانکوک به خانوارهایی که در کمپین جداسازی زباله در سطح مناطق شرکت می‌کردند، سطل‌های زباله رایگان ارائه داد. تا سال ۲۰۲۴، پس از سال‌ها تلاش برای آگاه‌سازی عمومی و نتایج پراکنده، شهرداری اعلام کرد که آن دسته از ساکنانی که زباله‌های خود را به‌درستی تفکیک می‌کنند، مشمول افزایش هزینه نخواهند شد؛ به شرطی که از سیاست جدید پیروی کنند.
یکی از موانع اصلی، بی‌اعتمادی عمومی بوده است. با وجود جداسازی زباله در منازل، بسیاری از مردم دیده‌اند که مأموران جمع‌آوری، تمامی زباله‌ها را دوباره با هم مخلوط کرده و در یکجا تخلیه می‌کنند؛ موضوعی که انگیزه مردم برای مشارکت را کاهش داده است. کاربران شبکه‌های اجتماعی و فعالان محلی نیز این موارد را پیگیری کرده و سال‌هاست که در این باره بحث و جدل‌های زیادی در جریان است.
بسیاری از ساکنان تمایل دارند در بازیافت مشارکت کنند، اما بدون اصلاحات ساختاری، تلاش‌های آنها اغلب بی‌نتیجه مانده است. برخی پیشنهاد داده‌اند که برای هر نوع زباله، روز مشخصی برای جمع‌آوری تعیین شود؛ مشابه آنچه در برخی کشورهای دیگر انجام می‌شود، تا فرآیند بازیافت جدی‌تر دنبال شود.
اکنون بانکوک طرحی را برای جمع‌آوری جداگانه زباله‌های غذایی و زباله‌های عمومی آغاز کرده است. در این طرح، نقاط مشخصی برای تحویل زباله تعیین شده و زمان‌بندی منظمی برای جمع‌آوری آنها در نظر گرفته شده است. برای کسانی که این قوانین را نادیده بگیرند، شهرداری از قدیمی‌ترین ابزار بازدارنده استفاده می‌کند: جریمه مالی.
شهرداری بانکوک اعلام کرده است که این اقدام با هدف کاهش جدی زباله از مبدأ و نیز متعادل‌سازی هزینه‌های جمع‌آوری زباله با واقعیت هزینه‌های بالای مدیریت پسماند که سالانه بیش از ۷ میلیارد بات را شامل می‌شود، انجام شده است.
برای حمایت از این طرح، کمپینی با عنوان «این خانه زباله را تفکیک می‌کند: با جداسازی، هزینه کمتر پرداخت کنید» راه‌اندازی شده است تا شهروندان را به تفکیک زباله، کاهش اثرات زیست‌محیطی و کاهش هزینه‌های دفع تشویق کند.
آمارهایی از وضعیت زباله در بانکوک:
- روزانه حدود ۱۰٬۰۰۰ تُن زباله در بانکوک جمع‌آوری می‌شود که نیمی از آن زباله‌های غذایی است که با مواد قابل بازیافت مخلوط شده و باعث بوی بد و آلودگی می‌شود.
- شهرداری سالانه حدود ۵۰۰ میلیون بات از عملیات پسماند درآمد دارد، اما اولویت اصلی آن کاهش زباله است، نه کسب درآمد.
- همکاری با ۴٬۶۰۰ کسب‌وکار و مرکز خرید تاکنون باعث کاهش ۱٬۰۰۰ تُن زباله در روز شده است و اکنون هدف بعدی کاهش همین مقدار از طریق مشارکت خانوارهاست.
دسته‌بندی انواع زباله از نگاه شهرداری بانکوک:
- زباله عمومی: کیسه‌های پلاستیکی آلوده، بسته‌بندی نودل فوری، ظروف فومی، پوشک، بسته‌بندی غذا، تیوب خمیر دندان، دستمال مرطوب
- زباله غذایی: پوست میوه و سبزی، باقی‌مانده غذا، ضایعات گوشت
- قابل بازیافت: کاغذ، پلاستیک، شیشه، فلز
- زباله خطرناک: لامپ، باتری، داروهای تاریخ‌گذشته، اسپری، بطری مواد شیمیایی
به گفته فرماندار بانکوک، برخی از خانوارها از هم‌اکنون زباله‌های خود را به‌درستی تفکیک می‌کنند، اما این بار با تدوین مقررات، وضع جریمه و نظارت، گامی تاریخی در راستای حفاظت از محیط زیست و کاهش هزینه‌های دفع برداشته شده است.
