وقتی در خیابان مشهور «کائوسان» بانکوک قدم می‌زنید، دیدن سینی‌های پر از عقرب‌ها و دیگر حشرات سرخ‌شده که زیر نورهای نئونی برق می‌زنند، تقریباً اجتناب‌ناپذیر است.
برای بسیاری که اولین بار به تایلند سفر می‌کنند، یک سؤال بلافاصله به ذهن می‌آید: آیا مردم تایلند واقعاً حشرات را می‌خورند؟
پاسخ این است — بله، آنها می‌خورند. به ویژه در مناطق شمالی و شمال شرقی تایلند، حشرات از دیرباز بخشی از رژیم غذایی محلی بوده‌اند. اما اکثریت مردم این کشور مانند مردم ایران و بیشتر کشورهای غربی، نسبت به خوردن حشرات با احساس انزجار برخورد می‌کنند.
اما موضوع تنها به عقرب‌ها محدود نمی‌شود. جیرجیرک‌های سرخ‌شده، ملخ‌ها، شفیره‌های کرم ابریشم، کرم‌های بامبو و حتی سوسک‌های آبی غول‌پیکر از خوراکی‌های محبوب محلی محسوب می‌شوند. این خوراکی‌های ترد که در زبان تایلندی به نام «ما-لِنگ تود» شناخته می‌شوند، ریشه‌ی عمیقی در سنت‌های آشپزی این کشور دارند.
این حشرات با سرخ کردن تا رسیدن به حالتی کاملاً ترد و افزودن کمی نمک و برگ معطر لیموی کفیر آماده می‌شوند و در بازارهای پرجنب‌وجوش خیابانی و دکه‌های کنار جاده به فروش می‌رسند — گاهی تنها چند قدم دورتر از غذاهای آشناتری مانند سیخ‌های کبابی انواع گوشت.
فراتر از جنبه‌ی ماجراجویانه، حشرات سرخ‌شده ارزش غذایی قابل توجهی دارند. آنها سرشار از پروتئین، مقرون‌به‌صرفه و برای بسیاری واقعاً خوشمزه هستند. برخی حتی می‌گویند طعم آنها یادآور مرغ است — ترد، خوش‌نمک و کمی اعتیادآور.
پس بار بعد که در تایلند با سینی‌ای از حشرات سرخ‌شده روبه‌رو شدید، از خودتان بپرسید:
آیا جرأت می‌کنید یک لقمه امتحان کنید؟
چه چیزی پروتئین حشرات را بهتر می‌کند؟
ممکن است حشرات در آینده به یکی از منابع اصلی تأمین پروتئین تبدیل شوند. در اینجا، به دلایلی که باید پروتئین حشرات را جدی بگیریم آورده شده است. شاید شنیده باشید که تولید پروتئین از حشرات به مراتب نیاز به مواد مغذی کمتری نسبت به دام‌های سنتی دارد. در واقع، تخمین زده می‌شود که حشرات ۱۲ تا ۲۵ برابر کارآمدتر از دام‌های معمولی در تولید پروتئین هستند. افزون بر این، آنها پروتئین بیشتری در واحد حجم تولید می‌کنند، که آنها را به منبعی بسیار کارآمدتر از بیشتر دام‌ها تبدیل می‌کند.
همچنین، حشرات حاوی اسیدهای چرب غیراشباع، مشابه ماهی، هستند. اگر این ویژگی را به قابلیت تغذیه‌ی حشرات با پسماندهای کشاورزی و تولید بسیار کمتر زباله توسط آنها اضافه کنیم، در واقع با نوعی «ابرغذا» روبه‌رو هستیم.
در حال حاضر، ۸۰ درصد از زمین‌های کشاورزی جهان برای پرورش دام اختصاص یافته است. این نیاز عظیم به زمین، باعث تخریب جنگل‌ها و سایر زیست‌بوم‌ها در سراسر جهان شده است. با افزایش جمعیت جهان، این مدل فعلی دیگر پایدار نیست. با این حال، پروتئین یکی از ریزمغذی‌های ضروری برای بقای انسان است.
پژوهش‌های دانشگاه کون‌که
در امید به هدایت رشد صنعت، پژوهشگران دانشگاه کون‌که (KKU) با همکاری سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) اقدام به تدوین یک راهنمای عملی برای پرورش جیرجیرک کردند.
این راهنما مبتنی بر بیش از ۲۵ سال تجربه‌ی پرورش جیرجیرک در تایلند است و پروفسور دکتر یوپا هانبونسونگ، رئیس دپارتمان حشره‌شناسی و بیماری‌های گیاهی دانشگاه، یکی از نویسندگان اصلی این اثر می‌باشد. هدف از این راهنما ارائه‌ی دستورالعملی برای سیاست‌گذاری در زمینه‌ی پرورش جیرجیرک و تشویق کسب‌وکارها به بررسی این راه‌حل پایدار برای امنیت غذایی است.
پژوهش‌های دانشگاه چیانگ‌مای
برای کمک به هدایت صنعت کشاورزی تایلند به سوی رشد پایدار، دانشگاه چیانگ‌مای (CMU) تفاهم‌نامه‌ای با شرکت صنایع کشاورزی و غذایی چارئون پوکپند (CP Foods) برای توسعه‌ی پروتئین مبتنی بر حشرات امضا کرده است.
این پروژه به طور خاص بر پایه‌ی توسعه‌ی پروتئین از مگس سرباز سیاه (Hermetia illucens) بوده و مدل اقتصاد زیستی-گردشی-سبز (BCG) را در بر می‌گیرد. دانشگاه چیانگ‌مای فعالانه با CP Foods برای بررسی فرصت‌های تجاری ناشی از این پژوهش همکاری می‌کند.
رایج‌ترین حشرات خوراکی در تایلند
ایده خوردن حشرات در تایلند ممکن است برای ذائقه ایرانی‌ها عجیب به نظر برسد، اما مردم تایلند قرن‌هاست که این کار را انجام می‌دهند. این سنت از استان‌های شمالی آغاز شد؛ جایی که کشاورزان فقیر با یک تیر دو نشان می‌زدند: هم حشراتی که به محصولاتشان آسیب می‌زدند را از بین می‌بردند و هم با فروش آنها سودی به دست می‌آوردند. در ادامه، این رسم به تدریج به مراکز شهری کشور نیز گسترش یافت.
در ادامه به چند مورد از رایج‌ترین حشرات خوراکی اشاره شده است.
ملخ‌ها
شاید رایج‌ترین حشره خوراکی که در خیابان‌های تایلند دیده می‌شود، ملخ‌ها باشند. طول آنها معمولاً بین ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر است و به طور کامل سرخ یا برشته می‌شوند. هرچند می‌توان آنها را بدون آماده‌سازی قبلی خورد، اما جدا کردن بال‌ها و پاهایشان می‌تواند تجربه خوردن را دلپذیرتر کند، چرا که این بخش‌ها تمایل دارند بین دندان‌ها گیر کنند. بافت آنها رضایت‌بخش و ترد است و معمولاً طعمی مشابه ادویه یا سسی که در آن طبخ شده‌اند پیدا می‌کنند؛ البته غالباً طعمی شور دارند.
کرم‌های بامبو
با طولی حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر، کرم‌های بامبو شاید کم‌مشکل‌ترین و در دسترس‌ترین موجودات این فهرست باشند. این کرم‌ها تمام عمر خود را صرف تغذیه از مغز ساقه‌های بامبو می‌کنند، اما زمانی که توسط کشاورزان مناطق روستایی جمع‌آوری می‌شوند، زنده سرخ شده و می‌توان آنها را تا سه سال نگهداری کرد. به دلیل محل زندگی دورافتاده‌شان، کمی گران‌تر از سایر حشرات موجود در بازار هستند، اما به دلیل طعم خنثی و بافتی شبیه به پاپ‌کورن، در میان مسافران تازه‌کار محبوبیت زیادی دارند.
جیرجیرک‌ها
با این که جیرجیرک‌ها از نظر ظاهری شباهت زیادی به ملخ‌ها دارند، اما از نظر طعم و بافت بسیار متفاوت‌اند. طعم آنها تیزتر است و شاید شبیه به چیزی باشد که تصور می‌کنید اگر بدون هیچ پیش‌زمینه‌ای بخواهید حشره‌ای را بخورید. در عین حال، جیرجیرک‌ها کمتر از ملخ‌ها ترد هستند و تنه بدن آنها مرکز نرمی دارد که می‌تواند برای کسانی که انتظارش را ندارند، ناخوشایند باشد. همچنین پاهای بزرگ‌ترشان بیشتر از ملخ‌ها احتمال دارد که بین دندان‌ها گیر کنند، بنابراین بهتر است پیش از خوردن آنها را جدا کنید.
سوسک‌های آبی غول‌پیکر
بزرگ‌ترین حشره این فهرست بدون شک سوسک‌های آبی غول‌پیکر هستند که نمی‌توانید مانند سایرین آنها را به راحتی در دهان بگذارید. بلکه باید ابتدا مقداری زحمت بکشید تا به گوشت داخل آنها دسترسی پیدا کنید؛ چیزی شبیه به خوردن یک خرچنگ کوچک. پس از کندن بال‌ها، باز کردن پوسته سخت بیرونی و جدا کردن سر، می‌توانید به گوشت نرم و آبدار داخل آن دست یابید. طعم این گوشت تعریف مشخصی ندارد، اما ته‌مزه‌ای ترش و شبیه به انیسون دارد که ممکن است برای برخی بسیار قوی و نامطبوع باشد. شکلی ملایم‌تر از مصرف این سوسک‌ها، اضافه کردن عصاره آنها به سس‌های چیلی مانند «نام پریک» است که بسیار رایج است.
کرم‌های ابریشم
این کرم‌ها از سایر حشرات ذکر شده چاق‌تر، کوتاه‌تر و نرم‌تر هستند و در جذب طعم مواد پخت خود بسیار خوب عمل می‌کنند. از آنجا که اغلب برگ‌های لیموی کفیر و بادام زمینی همراه با آنها در ماهیتابه تفت داده می‌شود، می‌توانید انتظار داشته باشید که طعمی از این مواد را حس کنید. خود کرم ابریشم دارای پوسته‌ای ترد و مرکزی نرم و پوره‌مانند شبیه به سیب‌زمینی له شده است. آنها یکی از خوشمزه‌ترین حشرات این فهرست محسوب می‌شوند و برای کسانی که از بافت ترد ملخ یا جیرجیرک خوششان نمی‌آید، نقطه شروع مناسبی به شمار می‌آیند.
بهترین مکان‌ها برای خوردن حشرات خوراکی در تایلند
در اینجا بهترین مکان‌ها برای پیدا کردن حشرات خوراکی در بانکوک، پوکت و چیانگ‌مای معرفی شده‌اند. اگر نتوانستید به این مکان‌ها بروید، کافی است در اطراف دستفروش‌های خیابانی، به‌خصوص در بازارهای غذایی، چشم بگردانید؛ در اینجا معمولاً می‌توانید غذای خیابانی حشره‌ای پیدا کنید.
بازار شبانه رود فای (ترین مارکت)، خیابان راتچاداپیسک
“تلد رود فای” یک بازار شبانه بزرگ و رنگارنگ در امتداد خیابان راتچاداپیسک در بانکوک است. اگر در میان ردیف‌های متعدد غرفه‌های بازار قدم بزنید، حتماً یکی دو غرفه‌ی فروش حشرات خوراکی خواهید دید. اینجا مکان محبوبی در میان گردشگران خارجی است، بنابراین احتمال اینکه فروشنده کمی انگلیسی بلد باشد زیاد است
خیابان کائوسان
مثل بسیاری از چیزهای دیگر در این خیابان مشهور بک‌پکرها در بانکوک، فروشندگان حشره بیشتر برای گردشگران خارجی آماده شده‌اند. این یعنی نه تنها ملخ و جیرجیرک خواهید یافت، بلکه احتمالاً گونه‌های عجیب‌تری مانند عقرب و عنکبوت گرگ را هم خواهید دید که به گردشگران برای تجربه‌ی فرهنگی متفاوت فروخته می‌شوند. البته قیمت این حشرات کمی بیشتر از سایر نقاط است.
بازار کلونگ توی، خیابان کاسم رات شماره ۱
اگر می‌خواهید تمام غذاهای بانکوک را زیر یک سقف فلزی پیدا کنید، مستقیم به بازار عظیم کلونگ توی بروید. در میان قصابان، ماهی‌فروش‌ها، غرفه‌های میوه و دستفروشان غذای داغ، همیشه چند فروشنده‌ی حشره پیدا می‌شوند. پیدا کردن یک غرفه‌ی خاص در این هزارتوی بازار سخت است، اما نگران نباشید، بدون مشکل یکی را خواهید یافت.
بازار تانین، خیابان راتچا پاکینای شماره ۱۶۹
اگر در چیانگ‌مای هوس خوردن حشرات کردید، چند نقطه‌ی خوب در شهر وجود دارد. اما تازه‌ترین و خوشمزه‌ترین آنها را می‌توانید در بازار تانین، در شمال شهر قدیم، پیدا کنید. کافی است خود را به مرکز این بازار کوچک برسانید؛ جایی که یکی از غرفه‌ها مجموعه‌ی بزرگی از حشرات سراسر تایلند را ارائه می‌کند. کرم‌های بامبو که در جنگل‌های اطراف چیانگ‌مای یافت می‌شوند، به‌خصوص خوشمزه هستند.
بازار شبانه چیانگ مای
اگر نتوانستید به بازار تانین بروید، گزینه‌ی بعدی خرید از چند دستفروش در امتداد بازار شبانه‌ی چیانگ‌مای است، که کمی به سمت شرق شهر قدیم قرار دارد. کافی است در حاشیه‌ی بازار قدم بزنید و به دنبال غرفه‌های فروش حشرات خوراکی باشید. توجه داشته باشید که اینجا منطقه‌ی توریستی است، بنابراین قیمت حشرات گران‌تر از بازار تانین خواهد بود.
خیابان بنگلا
حشرات خوراکی در شمال تایلند بیشتر محبوب هستند تا جنوب. با این حال، اگر در جزیره‌ی پوکت هستید، به خیابان بنگلا در پاتونگ بروید؛ جایی که چند فروشنده‌ی سیار حشرات سرخ شده را به گردشگران عرضه می‌کنند.
