از مویتای تا افسانههای اسطورهای، ده نقطه اختلاف فرهنگی، بحثهای داغی را میان تایلند و کامبوج برانگیختهاند. چه کسی مالک این میراث است؟
در عصر دیجیتال، که اطلاعات بهسرعت منتشر میشود، اختلافنظرها درباره میراث فرهنگی میان تایلند و کامبوج بارها باعث داغشدن بحثها بهویژه میان کاربران اینترنتی هر دو کشور شده است. این مجادلات فرهنگی اغلب در شبکههای اجتماعی جریان مییابند. در ادامه، ۱۰ موضوع مهم و پرحاشیه آورده شده است:
۱. بوکس (مویتای در برابر کون خِمِر)
این مورد در حال حاضر بحثبرانگیزترین موضوع است. کامبوج ادعا میکند کون خمر پیشینهای کهنتر داشته و هنر رزمی اصیل منطقه پیش از مویتای بوده است. این مجادله در بازیهای آسیای جنوب شرقی ۲۰۲۳ که میزبانش کامبوج بود، اوج گرفت؛ جایی که برگزارکنندگان نام مسابقات مویتای را به کون خمر تغییر دادند و این اقدام با واکنش شدید جامعه بوکس تایلند و مردم روبهرو شد.
۲. رقص نقابدار (خان تایلندی در برابر لاخون خُل کامبوج)
کامبوج مدعی است لاخون خُل، رقص سنتی نقابدار این کشور، ریشه در امپراتوری باستانی خمر دارد و بر «خان» تایلند تأثیر گذاشته است. هر دو کشور اکنون شکلهای متمایز خود را حفظ میکنند. در سال ۲۰۱۸، یونسکو خان تایلندی و لاخون خُل کامبوج را بهعنوان میراث فرهنگی ناملموس ثبت کرد.
۳. طرحهای پارچهبافی ابریشم (نقوش تایلندی در برابر خمر)
بحثها درباره منشأ نقوش ابریشم، بهویژه الگوهای مودمی، همچنان ادامه دارد. طبق گزارش اداره نوغانداری تایلند، هر دو کشور سنت دیرینه بافندگی ابریشم داشته و تبادل فرهنگی طولانی باعث اشتراکاتی در این میراث نساجی شده است.
۴. غذا (سوم تام / تام باک هونگ در برابر بوک لاهونگ)
غذای محبوب ایسان به نام سوم تام (یا تام باک هونگ) نیز مورد ادعای کامبوجیهاست که نسخه خود را بوک لاهونگ مینامند. این رقابت فرهنگی اغلب در فضای مجازی بازتاب مییابد. منشأ دقیق این غذا نامشخص است اما گفته میشود حدود ۵۰ سال پیش در شمالشرقی تایلند پدید آمده است.
۵. معابد سنگی (معابد تایلند در برابر کامبوج)
بحثهایی درباره شباهتهای معماری معابد سنگی باستانی در شمالشرقی تایلند و کامبوج وجود دارد. طبق اعلام اداره هنرهای زیبای تایلند، معابدی مانند فانوم رونگ و فیمای در تایلند تحت تأثیر هنر و معماری کهن خمر شکل گرفتهاند.
۶. ادبیات (پراآفای مانی تایلند در برابر پراهآفای مانی کامبوج)
کامبوج اثری ادبی به نام پراهآفای مانی دارد که شباهتهای قابل توجهی به داستان فراآفای مانی اثر سونتورن فو در تایلند دارد. بنا به گزارشها در سال ۲۰۱۱، کامبوج این اثر را برای ثبت در یونسکو معرفی کرد. این موضوع پس از انتشار خبر تولید نسخه تلویزیونی آن در کامبوج دوباره بر سر زبانها افتاده است.
۷. لباسهای سنتی و پوشاک باستانی
مقایسههایی بین پوشاک سنتی و سبکهای تزیینی نقاشیهای دیواری و مجسمههای هر دو کشور صورت گرفته است. تاریخنگاران معتقدند پوشاک تایلند و کامبوج تحت تأثیر تمدنهای کهن جنوبشرقی آسیا بوده و نشاندهنده تاریخ طولانی همگرایی فرهنگی است.
۸. نمایشهای آیینی و موسیقی سنتی
برخی از سازهای موسیقی و سبکهای نمایشی شباهتهای چشمگیری دارند. موسیقی و رقص در این منطقه طی قرنها تبادل فرهنگی شکل گرفته و سنتهای محلی با میراث مشترک آمیخته شدهاند.
۹. زبان و واژگان
بسیاری از واژههای تایلندی و خمر ریشه یا تلفظ مشابه دارند. اگرچه این دو زبان به خانوادههای متفاوت زبانی تعلق دارند، مجاورت جغرافیایی و تعامل تاریخی باعث وامگیری گسترده واژگان شده است.
۱۰. شخصیتهای اسطورهای و افسانههای بومی
برخی از چهرههای افسانهای و باورهای فولکلور مانند خدایان، غولها و موجودات اسطورهای در هر دو فرهنگ با شباهتهای قابل توجهی دیده میشوند. این اشتراکات نمادی از درهمتنیدگی عمیق فرهنگی منطقه و تبادل دیرینه روایتهای اساطیری است.
این مناقشات عمدتاً ناشی از برداشتهای متفاوت، مقایسههای فرهنگی و روایتهای پرمخاطب فضای مجازی هستند که بسیاری از آنها پشتوانه مستند علمی ندارند.
تاریخنگاران و پژوهشگران فرهنگ اغلب تأکید میکنند فرهنگهای جنوبشرقی آسیا قرنها در هم تنیده و از تبادل و سازگاری متقابل شکل گرفتهاند. بنابراین شباهتهای گسترده در میراث، امری شگفتآور نیست.
درک جامعتر زمینه تاریخی و فرهنگی میتواند به کاهش تنشها و تقویت احترام متقابل میان این دو ملت همسایه کمک کند.
